Các Công Dụng Cây Vòi Voi
(Ban hành kèm theo quyết định số 4664/QĐ-BYT, ngày thứ 7 tháng 11 năm 2014 của bộ trưởng liên nghành Bộ Y tế)
1. BẠC HÀ
Tên khác: Bạc hà nam, bắt nạt nặm, chạ phiéc hom (Tày)
Tên khoa học: Mentha arvensis L.
Bạn đang xem: Các công dụng cây vòi voi
Họ: Bạc hà (Lamiaceae)
Bộ phận dùng: Bộ phận xung quanh đất
Công năng, chủ trị: Sơ phong, thanh nhiệt, thấu chẩn, sơ can, giải uất, giải độc. Chữa trị cảm mạo phong nhiệt, cảm cúm, ngạt mũi, nhức đầu, nhức mắt đỏ, địa chỉ sởi mọc, ngực sườn đầy tức.
Liều lượng, biện pháp dùng: Ngày dùng 12 - 20g, hãm vào nước sôi 200 ml, cách 3h uống một lần.
2. BÁCH BỘ
Tên khác: Củ cha mươi, dây đẹt ác, hơ linh (Ba Na)
Tên khoa học: Stemona tuberosa Lour.
Họ: Bách cỗ (Stemonaceae)
Bộ phận dùng: Rễ
Công năng, công ty trị: Nhuận phế, chỉ ho, sát trùng. Chữa các chứng ho mới hoặc ho thọ ngày, viêm truất phế quản mạn tính, trị giun kim, ngứa, ghẻ lở.
Liều lượng, cách dùng: Ngày sử dụng 8 - 12g, dung nhan uống, thụt hậu môn điều trị giun kim, dùng
30 - 40g sắc lấy nước rửa điều trị ngứa, lở.
3. BẠCH ĐỒNG NỮ
Tên khác: Mò trắng, dò mâm xôi, Bấn trắng
Tên khoa học: Clerodendrum chinense (Osbeck.) Mabb var. simplex (Mold.) S. L. Chen
Họ: Cỏ roi ngựa chiến (Verbenaceae)
Bộ phận dùng: Rễ, lá, hoa
Công năng, chủ trị: Thanh nhiệt, giải độc, khu vực phong trừ thấp, tiêu viêm. Rễ cây chữa gân xương đau nhức, mỏi lưng, mỏi gối, kinh nguyệt không đều, viêm túi mật, tiến thưởng da, rubi mắt. Dùng ngoài ngâm cọ trĩ, lòi dom. Lá cây chữa trị tăng tiết áp, khí lỗi bạch đới, Lá dùng không tính trị vệt thương, rửa mặt ghẻ, chốc đầu. Hoa cần sử dụng trị ngứa.
Liều lượng, cách dùng: Rễ ngày cần sử dụng 12 - 16g, sắc uống. Cần sử dụng 1 kg cành lá, cọ sạch, đung nóng với nước 30 phút, lọc mang nước, nhỏ dại giọt liên tiếp lên dấu thương hoặc ngâm vệt thương ngày 2 lần, mỗi lần 1 giờ.
4. BẠCH HOA XÀ THIỆT THẢO
Tên khác: Cỏ lưỡi rắn hoa trắng
Tên khoa học: Hedyotis diffusa Willd.
Họ: Cà phê (Rubiaceae)
Bộ phận dùng: Toàn cây
Công năng, nhà trị: Thanh nhiệt giải độc, lợi niệu thông lâm, tiêu ung tán kết. Chữa trị phế nhiệt, hen suyễn, viêm họng, viêm Amydal, viêm con đường tiết niệu, viêm đại tràng (trường ung). Dùng ngoài chữa vệt thương, rắn cắn, côn trùng nhỏ đốt.
Liều lượng, bí quyết dùng: Ngày sử dụng 15 - 60g (khô) dung nhan uống. Sử dụng ngoài, xay nhuyễn đắp tại chỗ.
5. BÁN HẠ NAM
Tên khác: Cây chóc, chóc chuột, nam tinh, buôn bán hạ ba thùy
Tên khoa học: Typhonium trilobatum (L.) Schott.
Họ: Ráy (Araceae).
Bộ phận dùng: Thân rễ. Khi dùng phải qua chế tao cẩn thận.
Công năng, chủ trị: Hóa đàm táo bị cắn dở thấp, giáng nghịch chỉ nôn, giáng khí chỉ ho. Chữa nôn, bi thiết nôn, đầy trướng bụng, ho gồm đờm, ho lâu ngày. Dùng ngoài chữa ong đốt, rắn rết cắn.
Liều lượng, phương pháp dùng: Ngày sử dụng 3 - 10g, dung nhan uống. Hay phối hợp với các vị thuốc khác.
Kiêng kỵ: Phụ thanh nữ có thai cần sử dụng thận trọng.
6. BỐ CHÍNH SÂM
Tên khác: Nhân sâm Phú yên, Thổ hào sâm
Tên khoa học: Abelmoschus moschatus Medik. Ssp. tuberosus (Span) Borss.
Họ: Bông (Malvaceae).
Bộ phận dùng: Rễ. Cọ sạch, ngâm vào trong nước gạo một đêm, đồ chín. Phơi khô, hoặc sấy khô.
Công năng, nhà trị: Bổ khí, ích huyết, sinh tân dịch, chỉ khát (giảm ho), trừ đờm. Chữa khung hình suy nhược, yếu ăn, yếu ngủ, thần tởm suy nhược, hoa mắt chóng mặt, nhức dạ dầy, tiêu chảy, ho viêm họng, viêm phế quản, người háo khát, táo apple bón.
Liều lượng, bí quyết dùng: Ngày dùng 10 - 12g, dung nhan uống.
Kiêng kỵ: Nếu thể tạng hàn buộc phải chích cùng với gừng. Không dùng bình thường với Lê lô.
7. BỒ CÔNG ANH
Tên khác: Diếp dại, diếp trời, rau ý trung nhân cóc, rau củ mét, cây mũi mác
Tên khoa học: Lactuca indica L.
Họ: Cúc (Asteraceae)
Bộ phận dùng: Phần cùng bề mặt đất
Công năng, chủ trị: Thanh nhiệt độ giải độc, tiêu viêm tán kết. Trị mụn nhọt sang trọng lở, tắc tia sữa, viêm tuyến vú, lan truyền trùng con đường tiết niệu.
Liều lượng, bí quyết dùng: Ngày cần sử dụng 8 - 30 g (khô), đôi mươi - 40g (cây tươi), ép lấy nước uống hoặc dung nhan uống. Đắp quanh đó trị mụn nhọt, sưng vú, tắc tia sữa.
8. CÀ tua LEO
Tên khác: Cà vạnh, Cà cườm, Cà quánh, Cà quýnh.
Tên khoa học: Solanum procumbens Lour.
Họ: Cà (Solanaceae).
Bộ phận dùng: Rễ (Thích gia căn), dây (Thích gia đằng).
Công năng, chủ trị: Tán phong trừ thấp, tiêu độc, giảm đau. Chữa đau nhức gân xương, ho, ho gà, xơ gan, rắn cắn.
Liều lượng, bí quyết dùng: Ngày 16 - 20g, sắc đẹp uống.
9. CAM THẢO ĐẤT
Tên khác: Cam thảo nam, thổ cam thảo, dã cam thảo, r’gờm, t’rôm lạy (K’Ho)
Tên khoa học: Scoparia dulcis L.
Họ: Hoa mõm chó (Scrophulariaceae)
Bộ phận dùng: Cả cây
Công năng, công ty trị: Bổ tỳ, sinh tân, nhuận phế, thanh nhiệt, giải độc, lợi niệu. Trị sốt, ho, viêm họng, ban chẩn, phế nhiệt khiến ho, rong kinh, đái tháo đường.
Liều lượng, phương pháp dùng: Ngày cần sử dụng 16 - 20g (dạng khô); 20 - 40g (cây tươi), sắc đẹp hoặc hãm uống.
10. CỎ MẦN TRẦU
Tên khác: Cỏ chỉ tía, thanh trọng tâm thảo, cao dag (Ba Na), hất t’rớ lạy (K’Ho)
Tên khoa học: Eleusine indica (L.) Geartn.
Họ: Lúa (Poaceae)
Bộ phận dùng: Cả cây
Công năng, chủ trị: Lương huyết, thanh nhiệt, hạ sốt, giải độc, làm mát gan, làm ra mồ hôi, lợi tiểu. Trị cảm nắng, sốt nóng, cao máu áp, viêm gan hoàng đảm, dị ứng mẩn ngứa, tè khó, thủy dịch đỏ.
Liều lượng, phương pháp dùng: Ngày sử dụng 12 - 16g (khô), 80 - 120g (cây tươi), đun sôi trong 15-20 phút, nhằm nguội chắt rước nước uống.
11. CỎ NHỌ NỒI
Tên khác: Cỏ mực, Hạn liên thảo, lệ trường, phong trường, mạy mỏ lắc nà (Tày), nhả phụ vương chát (Thái)
Tên khoa học: Eclipta prostrata (L.) L.
Họ: Cúc (Asteraceae)
Bộ phận dùng: Phần xung quanh đất
Công năng, chủ trị: Lương huyết, chỉ huyết, vấp ngã can thận, chữa những chứng ngày tiết nhiệt, ho ra máu, ói ra máu, đại tiện ra máu, tiểu tiện ra máu, ra máu cam, chảy máu dưới da, băng huyết, rong huyết, râu tóc sớm bạc, răng lợi sưng đau.
Liều lượng, biện pháp dùng: Ngày sử dụng 12 - 20g (khô), sắc đẹp uống; 30 - 50g (tươi), giã cụ lấy nước uống, buồn chán đắp dấu thương. Rất có thể dùng phối phù hợp với các cây thuốc không giống chữa chứng xuất huyết.
Lưu ý khi sử dụng: Không dùng cho người có tỳ vị lỗi hàn, ỉa chảy, phân sống.
12. CỎ SỮA LÁ NHỎ
Tên khác: Vú sữa đất, thiên căn thảo, cẩm địa
Tên khoa học: Euphorbia thymifolia L.
Họ: Thầu dầu (Euphorbiaceae)
Bộ phận dùng: Cả cây
Công năng, công ty trị: Cầm máu, sút đau, tiêu độc, chỉ lỵ, thông sữa, lợi tiểu. Trị lỵ trực khuẩn và lỵ amip duy nhất là đến trẻ em, chữa trị mụn nhọt, thiếu phụ băng huyết, thiếu nữ sau đẻ không nhiều sữa hoặc tắc tia sữa.
Liều lượng, phương pháp dùng: Người lớn: ngày dùng 40 - 100g; trẻ em em: ngày sử dụng 10 - 20g, dung nhan uống, sử dụng 5 -7 ngày.
13. CỎ TRANH
Tên khác: Cỏ tranh răng, bạch mao căn, dia (K’Dong), nhất địa (Gia Rai)
Tên khoa học: Imperata cylindrica (L.) Beauv.
Họ: Lúa (Poaceae)
Bộ phận dùng: Thân rễ
Công năng, chủ trị: Lương huyết, chỉ huyết, thanh nhiệt, lợi tiểu, bớt đau. Trị phiền khát, vệ sinh khó, tè ít, đái buốt, đái ra máu, ho ra máu, ra máu cam do huyết nhiệt, phù thũng bởi vì viêm cầu thận cấp, hoàng đản.
Liều lượng, phương pháp dùng: Ngày sử dụng 9 - 30g (khô), 30 - 60g (tươi) thái nhỏ, dung nhan với 600 ml nước đến lúc còn 200 ml phân tách 2 - 3 lần uống trong ngày.
14. CỎ XƯỚC
Tên khác: Hoài ngưu tất.
Tên khoa học: Achyranthes aspera L.
Họ: Rau dền (Amaranthaceae)
Bộ phận dùng: Rễ vẫn phơi thô hoặc sấy khô.
Công năng, nhà trị: Hoạt huyết, khứ ứ, ngã can thận to gan lớn mật gân xương, lợi thủy thông lâm. Chữa đau nhức xương khớp, đau lưng, mỏi gối, bộ hạ co quắp, cơ bại, ghê nguyệt ko đều, vệ sinh không thông, đái buốt, đái rắt.
Liều lượng, giải pháp dùng: Ngày sử dụng 6 - 15g; 12 - 40g, sắc uống.
Kiêng kỵ: Phụ chị em có thai, ỉa lỏng, di tinh.
15. CỐI XAY
Tên khác: Giàng xay, quýnh ma, ma bạn dạng thảo, kim hoa thảo
Tên khoa học: Abutilon indicum (L.) Sweet
Họ: Bông (Malvaceae)
Bộ phận dùng: Bộ phận xung quanh đất
Công năng, chủ trị: Giải biểu nhiệt, hoạt huyết, tiêu thũng. Chữa cảm sốt bởi phong nhiệt, nhức đầu, tai ù, tai điếc, sốt tiến thưởng da, túng thiếu tiểu tiện, phù thũng, lở ngứa, dị ứng.
Liều lượng, phương pháp dùng: Ngày cần sử dụng 8 - 12g (dạng khô), trăng tròn - 40g (cây tươi), dung nhan uống.
16. CỐT KHÍ
Tên khác: Cốt khí củ
Tên khoa học: Reynoutria japonica Houtt.
Họ: Rau răm (Polygonaceae).
Bộ phận dùng: Rễ phơi tuyệt sấy khô.
Công năng, chủ trị: Khu phong trừ thấp, hoạt huyết, thông kinh, chỉ khái (giảm ho), hóa đờm, chỉ thống. Chữa đau nhức gân xương, xẻ sưng nhức ứ huyết, bế kinh, hoàng đản, ho các đờm, mụn nhọt lở loét.
Liều lượng, biện pháp dùng: Ngày cần sử dụng 9 - 15g, sắc đẹp uống, dùng xung quanh sắc lấy nước nhằm bôi, rửa, hoặc chế thành cao, bôi.
17. CÚC HOA
Tên khác: Kim cúc, hoàng cúc, dã cúc, cam cúc
Tên khoa học: Chrysanthemum indicum L.
Họ: Cúc (Asteraceae)
Bộ phận dùng: Cụm hoa
Công năng, chủ trị: Phát tán phong nhiệt, giải độc, minh mục. Chữa các chứng choáng váng hoa mắt, giường mặt, nhức mắt đỏ, chảy các nước mắt, mờ mắt, huyết áp cao, nhọt nhọt, đinh độc.
Liều lượng, bí quyết dùng: Ngày cần sử dụng 8 - 16g (dạng khô), sắc đẹp uống.
18. CÚC TẦN
Tên khác: Cây lức, từ bỏ bi, phật phả (Tày)
Tên khoa học: Pluchea indica (L.) Less.
Họ: Cúc (Asteraceae).
Bộ phận dùng: Rễ, lá, cành.
Công năng, chủ trị: Phát tán phong nhiệt, tiêu độc, lợi tiểu, tiêu đàm. Chữa trị cảm mạo phong nhiệt, sốt không ra mồ hôi, phong thấp, cơ bại, đau và nhức xương khớp.
Liều lượng, giải pháp dùng: Ngày cần sử dụng 8 - 16g, nhan sắc uống.
19. DÀNH DÀNH
Tên khác: Chi tử
Tên khoa học: Gardenia jasminoides J. Ellis
Họ: Cà phê (Rubiaceae).
Bộ phận dùng: Quả sẽ phơi khô.
Công năng, công ty trị: Thanh sức nóng trừ phiền, lợi tiểu, lương huyết, chỉ huyết. Chữa sốt cao, người bồn chồn khó ngủ, xoàn da, tiểu tiện khó, tiểu tiện ra máu, bị chảy máu cam. Nôn ra máu, dùng không tính trị sưng đau vày sang chấn.
Liều lượng, bí quyết dùng: Ngày sử dụng 6 - 12g, sắc uống.
20. DÂU TẰM
Tên khác: Dâu ta, tang
Tên khoa học: Morus alba L.
Họ: Dâu tằm (Moraceae)
Bộ phận dùng: Rễ, thân, lá, quả.
Công năng, chủ trị: Vỏ rễ dâu có công dụng thanh phế nhiệt bình suyễn, tiêu thũng, giảm ho, trừ đờm, hạ suyễn. Trị phế nhiệt, ho suyễn, hen, ho ra máu, trẻ em ho gà, phù thũng, bụng trướng to, đi tiểu không thông; Lá dâu có tính năng tán mỏng mảnh nhiệt, thanh can, sáng mắt. Trị cảm mạo phong nhiệt, truất phế nhiệt, ho, viêm họng, nhức đầu, mắt đỏ, rã nước mắt, đậu lào, phạt ban, cao huyết áp, mất ngủ; Cành dâu có chức năng trừ phong thấp, lợi các khớp, thông gớm hoạt lạc, tiêu viêm. Trị phong thấp nhức nhức các đầu xương, cước khí, sưng lở, thuộc hạ co quắp.
Liều lượng, phương pháp dùng: Vỏ rễ: ngày sử dụng 6 - 12g (có thể cần sử dụng tới 20 - 40g), dung nhan uống. Lá: ngày dùng 5 - 12g, dung nhan uống. Cành: ngày dùng: 9 - 15g (có thể cần sử dụng tới 40 - 60g), dung nhan uống.
21. ĐỊA HOÀNG
Tên khác: Sinh địa hoàng.
Tên khoa học: Rehmannia glutinosa (Gaertn.) Libosch.ex Steud.
Họ: Hoa mõm chó (Scrophulariaceae)
Bộ phận dùng: Rễ củ phơi tốt sấy khô.
Công năng, chủ trị: Bổ âm, thanh nhiệt độ lương huyết, sinh tân dịch. Trị âm hư, sốt về chiều, khát nước, thiếu thốn máu, suy yếu cơ thể, tân dịch khô, phiền táo mất ngủ.
Liều lượng, giải pháp dùng: Ngày dùng 8 - 16g, sắc đẹp uống.
22. ĐỊA LIỀN
Tên khác: Sơn nại, tam nại, thiền liền, sa khương
Tên khoa học: Kaempferia galanga L.
Họ: Gừng (Zingiberaceae)
Bộ phận dùng: Thân rễ (Rhizoma Kaempferiae) thái lát, phơi sấy khô, lá.
Công năng, công ty trị: Ôn trung, tán hàn, trừ thấp, tiêu thực. Trị ngực bụng giá đau, tiêu chảy, siêu thị nhà hàng khó tiêu, đau dạ dày, ói mửa, đau cùng xương khớp.
Liều lượng, biện pháp dùng: Ngày dùng 4 - 8g, nhan sắc uống. Dùng kế bên ngâm rượu nhằm xoa bóp.
23. DIỆP HẠ CHÂU
Tên khác: Diệp hạ châu đắng, Cây chó đẻ răng cưa
Tên khoa học: Phyllanthus urinaria L.
Họ: Thầu dầu (Euphorbiaceae).
Bộ phận dùng: Phần trên mặt đất sấy hoặc phơi khô.
Công năng, chủ trị: Tiêu độc, gần cạnh trùng, lợi mật, thanh can, tiêu viêm tán ứ, lợi thủy. Chữa viêm gan hoàng đảm, viêm họng, tắc sữa, gớm bế, viêm domain authority thần kinh, viêm thận, sỏi ngày tiết niệu, nhọt nhọt, lở ngứa kế bên da.
Liều lượng, biện pháp dùng: Ngày cần sử dụng 8 - 20g, sắc uống.
24. ĐINH LĂNG
Tên khác: Cây gỏi cá, phái nam dương sâm
Tên khoa học: Polyscias fruticosa (L.) Harms
Họ: Nhân sâm (Araliaceae)
Bộ phận dùng: Rễ, thân, cành, lá.
Công năng, chủ trị: Bổ khí, tiêu thực, lợi sữa, tiêu viêm, giải độc. Rễ Đinh lăng chữa trị suy nhược cơ thể, ốm yếu, mệt mỏi mỏi, ngủ ít, tiêu hóa kém, phụ nữ sau đẻ không nhiều sữa. Lá chữa cảm sốt, nhọt nhọt, giã đắp sưng tấy, sưng vú. Thân, cành chữa thấp khớp, đau lưng.
Liều lượng, phương pháp dùng:
Rễ: Ngày dùng 3 - 6g, hãm, hoặc đung nóng trong 15 phút, phân tách 2 - 3 lần uống;
Lá tươi: ngày sử dụng 30 - 50g, giã đắp;
Thân, cành: ngày cần sử dụng 30 - 50g, sắc uống.
25. ĐƠN LÁ ĐỎ
Tên khác: Đơn đỏ, Đơn tía, Đơn mặt trời.
Tên khoa học: Excoecaria cochichinensis Lour.
Họ: Thầu dầu (Euphorbiaceae). Cây được trồng làm cho thuốc, làm cảnh ở các địa phương nước ta.
Bộ phận dùng: Rễ, vỏ thân, lá.
Công năng, chủ trị: Thanh sức nóng giải độc, hoạt huyết, bớt đau, lợi tiểu. Trị cảm sốt, đau cùng xương khớp, gớm nguyệt không đều, áp xe vú, dị ứng, nhọt nhọt, lở ngứa, tiêu chảy lâu ngày.
Liều lượng, giải pháp dùng: Ngày sử dụng 6 - 12g, sắc đẹp uống.
26. DỪA CẠN
Tên khác: Hải Đằng, Dương giác, ngôi trường xuân hoa
Tên khoa học: Catharanthus roseus (L.) G. Don
Họ: Trúc đào (Apocynaceae).
Bộ phận dùng: Thân, lá, rễ
Công năng, chủ trị: Hoạt huyết, bình can, tiêu thũng, giải độc, an thần. Trị tăng ngày tiết áp, ghê nguyệt không đều, lỵ, túng tiểu.
Liều lượng, cách dùng: Ngày dùng 8 - 12g, sắc uống.
Kiêng kỵ: Phụ nữ có thai ko được dùng.
27. GAI
Tên khác: Gai có tác dụng bánh, gai tuyết, trư ma.
Tên khoa học: Boehmeria nivea (L.) Gaudich.
Họ: Gai (Urticaceae)
Bộ phận dùng: Rễ, lá
Công năng, chủ trị: Rễ có công dụng chỉ huyết, an thai, thanh nhiệt, giải độc. Chữa động thai, ra máu dọa sẩy, đái đục, đái ra máu. Lá có chức năng lương huyết, chỉ huyết, sử dụng trị tan máu, có tác dụng lành dấu thương.
Liều lượng, phương pháp dùng: Rễ: Ngày cần sử dụng 6 - 20g (tươi) xuất xắc 8 - 12g (khô), đun sôi với 400ml nước đến khi còn lại 100 ml, uống 1 lần trong ngày. Lá: dùng không tính lượng vừa đủ, giã đắp vào vệt thương.
28. GỪNG
Tên khác: Khương
Tên khoa học: Zingiber officinale Rosc.
Họ: Gừng (Zingiberaceae)
Bộ phận dùng: Thân rễ (củ)
Công năng, nhà trị: Gừng thô (Can khương) Ôn trung, trục hàn, hồi dương, thông mạch. Gừng tươi chữa cảm mạo phong hàn, nhức đầu, ngạt mũi, ho gồm đờm, mửa mửa, bụng đầy trướng, kích mê say tiêu hóa, tiếp giáp trùng, hành thủy, giải độc ngứa do phân phối hạ, cua, cá. Bào khương chữa trị đau bụng, giá bụng, đi ngoài. Gừng khô với tiêu khương (gừng nướng) chữa trị đau bụng bởi vì lạnh, bụng đầy trướng ko tiêu, thổ tả, thủ túc giá lạnh, mạch nhỏ, đàm ẩm, ho suyễn cùng thấp khớp. Thán khương hay được dùng chỉ huyết.
Liều lượng, phương pháp dùng: Gừng tươi, Bào khương: Ngày dùng 4 - 8g, nhan sắc uống; Gừng khô với Tiêu khương: Ngày sử dụng 4 - 20g, dùng dạng thuốc sắc hoặc trả tán; Thán khương: Ngày dùng 4 - 8g, sắc đẹp uống.
29. HẠ KHÔ THẢO
Tên khoa học: Prunella vulgaris L.
Họ: Bạc hà (Lamiaceae).
Bộ phận dùng: Cụm quả đang phơi giỏi sấy khô.
Công năng, chủ trị: Thanh nhiệt độ giáng hỏa, minh mục, tán kết, tiêu sưng. Chữa trị lao hạch, bướu cổ, áp xe pháo vú, nhức mắt, viêm tử cung, viêm gan, cao ngày tiết áp, ngứa, hắc lào, vẩy nến.
Liều lượng, cách dùng: Ngày 9 - 15 g, dạng thuốc sắc.
30. HOẮC HƯƠNG
Tên khác: Thổ Hoắc hương, Quảng Hoắc hương
Tên khoa học: Pogostemon cablin (Blanco) Benth.
Họ: Bạc hà (Lamiaceae).
Bộ phận dùng: Lá phơi hay sấy khô
Công năng, chủ trị: Giải thử, hóa thấp, chỉ nôn. Chữa cảm mạo, nhức đầu, đau mình mẩy, sổ mũi, đau bụng tiêu chảy, ẩm thực không tiêu vào mùa hè.
31. HÚNG CHANH
Tên khác: Dương tử tô, rau thơm lông.
Tên khoa học: Plectranthus amboinicus (Lour.) Spreng.
Họ: Bạc hà (Lamiaceae).
Bộ phận dùng: Lá tươi hoặc dùng phần trên mặt đất cất lấy tinh dầu.
Công năng, nhà trị: Ổn phế, trừ đàm, tân ôn giải biểu, giải độc. Trị cảm cúm, sốt rét về chiều, trị ho, viêm họng, khan tiếng, chữa trị thổ huyết, chảy máu cam, hãng apple bón. Dùng bên cạnh giã đắp lên các vết vì rết và bọ cạp cắn.
32. HƯƠNG NHU TÍA
Tên khác: É tía
Tên khoa học: Ocimum tenuiflorum L.
Họ: Bạc hà (Lamiaceae)
Bộ phận dùng: Bộ phận trên mặt đất
Công năng, chủ trị: Phát hãn, thanh thử, tán thấp, hành thủy, giảm đau. Chữa sốt cao, say nắng, nhức đầu, đau bụng, đi ngoài, nôn mửa, phù thũng.
Liều lượng, biện pháp dùng: Ngày dùng: 6 - 12g, sắc hoặc hãm uống. Rất có thể dùng mùi hương nhu white để thế thế.
33. HUYẾT DỤ
Tên khoa học: Cordyline fruticosa (L.) Goepp.
Họ: họ máu giác (Dracaenaceae)
Bộ phận dùng: Lá tươi hoặc khô.
Công năng, chủ trị: Thanh nhiệt, nỗ lực máu, rã huyết, bớt đau. Chữa trị rong huyết, băng huyết, đái ra máu, sốt xuất huyết. Lá trị vết thương.
Liều lượng, biện pháp dùng: Ngày dùng: 8 - 16g, dung nhan uống.
34. HY THIÊM
Tên khác: Cỏ đĩ, Cây cứt lợn, Hy tiên.
Tên khoa học: Siegesbeckia orientalis L.
Họ: Cúc (Asteraceae).
Bộ phận dùng: Phần cùng bề mặt đất
Công năng, nhà trị: Trừ phong thấp, thanh nhiệt, giải độc. Chữa đau lưng, mỏi gối, nhức xương khớp, thủ công tê buốt, mụn nhọt.
Xem thêm: Top 10 Chú Bảy Thiện Mới Nhất Mới Nhất 2022, Đoạn Cuối Cuộc Đời
Liều lượng, biện pháp dùng: Ngày dùng: 9 - 12g, dung nhan uống.
35. ÍCH MẪU
Tên khác: Cây chói đèn, sung uý
Tên khoa học: Leonurus japonicus Houtt
Họ: Bạc hà (Lamiaceae)
Bộ phận dùng: Bộ phận cùng bề mặt đất
Công năng, chủ trị: Hoạt huyết, điều kinh, khứ ứ, tiêu thũng. Chữa xôn xao kinh nguyệt, gớm bế, sôi bụng kinh, khí hư bạch đới, rong kinh, rong huyết, thanh nữ sau đẻ ngày tiết hôi không ra hết.
Liều lượng, biện pháp dùng: Ngày dùng: thân lá 6 - 12g, hạt: 4 - 9g, sắc uống.
36. KÉ ĐẦU NGỰA
Tên khác: Thương nhĩ
Tên khoa học: Xanthium strumarium L.
Họ: Cúc (Asteraceae)
Bộ phận dùng: Quả già
Công năng, công ty trị: Tiêu độc, gần cạnh trùng, tán phong thông khiếu, trừ thấp. Chữa trị phong hàn, nhức đầu, thủ công co rút, đau khớp, mũi tung nước hôi, mày đay, lở ngứa, tràng nhạc, nhọt nhọt, mẩn ngứa.
Liều lượng, phương pháp dùng: Ngày dùng 6 - 12g, sắc uống.
37. KHỔ SÂM đến LÁ
Tên khác: Khổ sâm Bắc bộ, quay đèn, teo chạy đón (Thái)
Tên khoa học: Croton tonkinensis Gagnep.
Họ: Thầu dầu (Euphorbiaceae).
Bộ phận dùng: Lá cùng cành thu hái lúc cây đang sẵn có hoa, phơi khô.
Công năng, công ty trị: Thanh nhiệt, giải độc, giáp trùng. Chữa viêm loét dạ dày, tiêu hóa kém, mụn nhọt, lở loét ngoài da, viêm mũi.
Liều lượng, cách dùng: Ngày sử dụng 15 - 20g, nhan sắc uống. Dùng ko kể lấy nước sắc nhằm rửa, chữa mụn nhọt, lở ngứa.
38. KIM NGÂN
Tên khác: Dây nhẫn đông, chừa giang khằn (Thái), boóc kim ngằn (Tày)
Tên khoa học: Lonicera japonica Thunb.
Họ: Kim ngân (Caprifoliaceae)
Bộ phận dùng: Thân, lá, hoa
Công năng, nhà trị: Thanh nhiệt độ giải độc, tán phong nhiệt. Chữa trị mụn nhọt, mề đay, lở ngứa, nhiệt độc ban sởi, dị ứng, lỵ, cảm mạo phong nhiệt, ho vì chưng phế nhiệt, viêm xoang dị ứng.
Liều lượng, bí quyết dùng: Kim ngân được dùng riêng hay phối hợp với nhiều vị dung dịch khác. Ngày sử dụng 4 - 6g (hoa) giỏi 15 - 30g (cành, lá), cần sử dụng dưới dạng thuốc nhan sắc uống, dung dịch hãm hoặc hoàn tán.
39. KIM TIỀN THẢO
Tên khác: Đồng chi phí lông, mắt trâu, vảy rồng
Tên khoa học: Desmodium styracifolium (Osbeck) Merr.
Họ: Đậu (Fabaceae)
Bộ phận dùng: Bộ phận trên mặt đất
Công năng, chủ trị: Thanh nhiệt, trừ thấp, lợi tiểu, thông lâm. Chữa trị sỏi đường tiết niệu, đái buốt, viêm gan vàng da, phù thũng.
Liều lượng, bí quyết dùng: Ngày dùng 15 - 30g, sắc uống.
40. Ghê GIỚI
Tên khác: Khương giới, giả tô, nhả nát hom (Thái)
Tên khoa học: Elsholtzia ciliata (Thunb.) Hyland.
Họ: Bạc hà (Lamiaceae)
Bộ phận dùng: Bộ phận trên mặt đất (ngọn mang hoa)
Công năng, nhà trị: Giải biểu, khu phong, chỉ ngứa. Chữa cảm mạo, sốt, nhức đầu, hoa mắt, viêm họng, ngứa, phong trúng gớm lạc.
Liều lượng, bí quyết dùng: Ngày dùng 6 - 12g (dạng khô), nhan sắc hoặc hãm uống. Lúc sao đen được dùng chữa băng huyết, rong kinh, thổ huyết, bị chảy máu cam, đại tiện ra máu, ngày dùng: 6 - 12g, nhan sắc hoặc hãm uống.
41. LÁ LỐT
Tên khác: Tất bát
Tên khoa học: Piper lolot C. DC.
Họ: Hồ tiêu (Piperaceae)
Bộ phận dùng: Dùng toàn cây
Công năng, nhà trị: Ôn trung, tán hàn, hạ khí, chỉ thống, trừ phong thấp, khiếu nại vị, tiêu thực, chỉ ẩu. Chữa bệnh phong thấp, tốt khớp mạn, đau lưng, nhức khớp, đau nhức xương, thủ túc tê bại, xôn xao tiêu hóa, nôn ói đầy hơi, trướng bụng, tiêu chảy, đau đầu, đau và nhức răng, tung nước mũi hôi, ra các giọt mồ hôi chân tay.
Liều lượng, cách dùng: Ngày cần sử dụng 8 - 12g (khô) giỏi 15 - 30g (tươi), dung nhan uống, phân tách 2 -3 lần.
42. MÃ ĐỀ
Tên khác: Xa tiền, bông mã đề
Tên khoa học: Plantago major L.
Họ: Mã đề (Plantaginaceae)
Bộ phận dùng: lá, hạt
Công năng, chủ trị: Thanh phải chăng nhiệt, lợi tiểu, thông lâm, chỉ huyết. Trị ho thọ ngày, viêm khí quản, viêm thận với bàng quang, nhức dạ dầy, bí tiểu tiện, tiểu tiện ra ngày tiết hoặc ra sỏi huyết niệu, phù thũng, chảy máu cam. Dùng không tính lá mã đề có tính năng làm mụn nhọt giường vỡ, mau lành.
Liều lượng, biện pháp dùng: Ngày cần sử dụng 10 - 20g (toàn cây) hay 6 - 12g (hạt), sắc đẹp uống. Dùng bên cạnh lấy lá mã đề lượng vừa đủ, xay nhuyễn đắp vào nơi tất cả mụn.
43. MẠCH MÔN
Tên khác: Mạch môn đông, mạch đông, tóc tiên, cỏ lan
Tên khoa học: Ophiopogon japonicus (L.f) Ker-Gawl.
Họ: Mạch môn (Haemodoraceae)
Bộ phận dùng: Rễ củ phơi xuất xắc sấy khô.
Công năng, chủ trị: Dưỡng vị, sinh tân, nhuận phế truất thanh tâm. Trị phế nhiệt bởi âm hư, kho khan, ho lao, tân dịch hỏng tổn, chổ chính giữa phiền mất ngủ, tiêu khát, táo bị cắn dở bón.
Liều lượng, biện pháp dùng: Ngày cần sử dụng 6 - 12g, nhan sắc uống.
44. MẦN TƯỚI
Tên khác: Lan thảo, hương thơm thảo.
Tên khoa học: Eupatorium fortunei Turcz.
Họ: Cúc (Asteraceae)
Bộ phận dùng: Phần trên mặt đất phơi hay sấy khô.
Công năng, nhà trị: Hoạt huyết, tán ứ, lợi thủy, tiêu thũng, sát trùng. Chữa trị kinh nguyệt không đều, thanh nữ sau sinh ngày tiết ứ, phù thũng, nhọt nhọt, lở ngứa ngoài da.
Liều lượng, giải pháp dùng: Ngày cần sử dụng 6 - 12g, nhan sắc uống. Dùng bên cạnh cả cây, băm nát đắp vào mụn nhọt, lở ngứa.
45. MỎ QUẠ
Tên khác: Hoàng lồ, vàng lồ, Xuyên phá thạch.
Tên khoa học: Maclura cochinchinensis (Lour.) Corn.
Họ: Dâu tằm (Moraceae).
Bộ phận dùng: Lá, rễ
Công năng, chủ trị: Sát trùng, chỉ thống, chỉ ho. Chữa trị vết mến phần mềm, ho ra máu.
Liều lượng, phương pháp dùng: Lá tươi 100 - 200g, tùy thuộc vào vết thương, quăng quật gân lá, giã bé dại đắp lốt thương.
46. MƠ TAM THỂ
Tên khác: Mơ lông
Tên khoa học: Paederia lanuginosa Wall.
Họ: Cà phê (Rubiaceae).
Bộ phận dùng: Lá
Công năng, nhà trị: Thanh nhiệt, giải độc. Chữa trị lỵ trực khuẩn.
Liều lượng, biện pháp dùng: Lá tươi 30 - 50g, vệ sinh sạch, thái nhỏ trộn với trứng gà, bọc vào lá chuối rước nướng hoặc áp chảo mang lại chín. Ngày ăn 2 - 3 lần, vào 5 - 8 ngày.
47. NÁNG
Tên khác: Lá náng, Náng hoa trắng
Tên khoa học: Crinum asiaticum L.
Họ: Thuỷ tiên (Amaryllidaceae).
Bộ phận dùng: Lá, thân hành.
Công năng, công ty trị: Hoạt huyết, sút đau. Chữa sưng, tụ máu, bong gân, sai khớp vì chưng ngã, trị thấp khớp, nhức mỏi.
Liều lượng, biện pháp dùng: Lá náng hơ nóng đắp vào nơi tụ máu, bong gân, sưng tấy.
48. NGẢI CỨU
Tên khác: Thuốc cứu, ngải diệp, nhả ngải (Tày), thừa sú (H’mông), teo linh li (Thái)
Tên khoa học: Artemisia vulgaris L.
Họ: Cúc (Asteraceae).
Bộ phận dùng: Bộ phận xung quanh đất
Công năng, nhà trị: Chỉ huyết, trừ hàn thấp, điều kinh, an thai. Chữa phong thấp, ghê nguyệt không đều, băng kinh, rong huyết, khí hư, bạch đới.
Liều lượng, biện pháp dùng: Ngày dùng: 6 - 12g, sắc đẹp hoặc hãm uống. Bên cạnh ra, còn dùng làm ngải nhung để làm thuốc cứu.
49. NGHỆ
Tên khác: Nghệ vàng, Khương hoàng, co hem, co khản mỉn (Thái)
Tên khoa học: Curcuma longa L.
Họ: Gừng (Zingiberaceae)
Bộ phận dùng: Thân rễ (củ)
Công năng, chủ trị: Khương hoàng (củ cái) có tác dụng hành khí, phá huyết, thông kinh, chỉ thống, sinh cơ. Chữa kinh nguyệt ko đều, bế kinh, ứ đọng máu, vùng ngực đầy hơi đau tức, nhức mạng sườn, sau khoản thời gian đẻ ngày tiết xấu không ra, kết hòn nhức bụng, viêm loét dạ dày, vết thương lâu tức thì miệng; Uất kim (củ nhánh) có chức năng hành khí giải uất, hành huyết phá ứ, chỉ huyết, lợi mật. Chữa thổ huyết, ra huyết cam, tè ra máu, huyết ứ, phí a bên sườn đau, viêm gan, hoàng đảm, xơ gan.
Liều lượng, phương pháp dùng: Khương hoàng ngày cần sử dụng 6 - 12g (dạng thuốc dung nhan hoặc bột), chia 2 - 3 lần; Uất kim ngày cần sử dụng 2 - 10g (dạng dung dịch bột), chia 2 - 3 lần. Nghệ tươi giã nhỏ tuổi vắt rước nước sứt vào mụn nhọt, viêm tấy lở loét ngoài da, thoa lên các mụn bắt đầu khỏi giúp chóng lên da non làm mờ sẹo.
50. NGŨ GIA BÌ CHÂN CHIM
Tên khác: Cây chân chim, Cây đáng, Cây lằng, Sâm non
Tên khoa học: Schefflera heptaphylla (L.) Frodin
Họ: Ngũ gia (Araliaceae).
Bộ phận dùng: Vỏ thân
Công năng, công ty trị: Khu phong, trừ thấp, khỏe mạnh gân cốt. Trị đau lưng, đau xương vì chưng hàn thấp.
Liều lượng, phương pháp dùng: Ngày sử dụng 10 - 20g, dung nhan uống.
51. NHÂN TRẦN
Tên khác: Chè cát, trà nội, tuyến đường hương
Tên khoa học: Adenosma caeruleum R. Br.
Họ: Hoa mõm chó (Scrophulariaceae)
Bộ phận dùng: Bộ phận xung quanh đất
Công năng, chủ trị: Thanh nhiệt, lợi thấp, thoái hoàng. Chữa trị viêm gan, viêm gan virus, viêm túi mật, rubi da, nóng nóng, tiểu tiện không thông, thanh nữ sau đẻ kém ăn.
Liều lượng, phương pháp dùng: Ngày dùng 10 - 15g, nhan sắc uống.
52. NHÓT
Tên khác: Cây lót, hồi đồi tử
Tên khoa học: Elaeagnus latifolia L.
Họ: Nhót Eleaegnceae.
Bộ phận dùng: Lá, quả, rễ
Công năng, nhà trị: Chỉ khát, bình suyễn, chỉ tả. Trị hen suyễn, lỵ trực khuẩn và tiêu chảy.
Liều lượng, bí quyết dùng: Lá tươi 20 - 30g hoặc lá khô 6 - 12g, thái nhỏ sao vàng, dung nhan với 400ml nước còn 100ml chia 2 lần uống vào ngày. Rễ nấu nướng nước tắm nhọt nhọt.
53. CÂY ỔI
Tên khác: Ủi, phan thạch lựu.
Tên khoa học: Psidium guajava L.
Họ: Sim Myrtaceae.
Bộ phận dùng: Lá, quả
Công năng, công ty trị: Sáp trường, chỉ tả. Chữa trị tiêu chảy.
Liều lượng, cách dùng: Dùng quả xanh nhai, nuốt nước nhả bã, ngày dùng 15 - 20g búp non tốt lá non, sắc đẹp uống.
54. PHÈN ĐEN
Tên khác: Nỗ, chế tạo phan diệp.
Tên khoa học: Phyllanthus reticulatus Poir.
Họ: Thầu dầu - Euphorbiaceae
Bộ phận dùng: Lá, vỏ thân cây
Công năng, công ty trị: Sáp trường, chỉ tả. Chữa tiêu chảy.
Liều lượng, giải pháp dùng: Ngày dùng 15 - 20g búp non giỏi lá non, sắc đẹp uống.
55. QUÝT
Tên khác: Quýt xiêm, quất thực
Tên khoa học: Citrus reticulata Blanco
Họ: Cam (Rutaceae)
Bộ phận dùng: Lá, vỏ, quả, hạt
Công năng, nhà trị: Trần so bì có tác dụng hành khí, apple thấp, hóa đờm. Chữa nạp năng lượng không tiêu, nhức bụng, nôn mửa, ho tức ngực, những đờm. Thanh bì (vỏ trái còn xanh) có tính năng sơ can, phá khí, tán kết, tiêu đờm. Chữa trị ngực sườn nhức tức. Hạt quýt (quất hạch) có tác dụng hành khí, tán kết, chỉ thống. Chữa trị sa ruột, bìu sưng đau, đau lưng, viêm tuyến vú. Lá quýt (quất diệp) có tính năng sơ can, hành khí, hóa đờm. Chữa trị ngực đau tức, ho, sưng vú.
Liều lượng, biện pháp dùng: Trần bì ngày cần sử dụng 4 - 12g, dạng sắc đẹp hoặc tán; Thanh phân bì ngày cần sử dụng 3 - 9g. Phân tử quýt ngày dùng: 3 - 9g; lá quýt ngày sử dụng 10 - đôi mươi lá, sắc đẹp uống.
56. Rau củ MÁ
Tên khác: Liên chi phí thảo
Tên khoa học: Centella asiatica (L.) Urban
Họ: Hoa tán (Apiaceae)
Bộ phận dùng: Cả cây
Công năng, nhà trị: Thanh nhiệt độ trừ thấp, giải độc, tiêu viêm. Chữa sốt, mụn nhọt, đá quý da, thổ huyết, chảy máu cam, táo bị cắn dở bón, ho, tiểu tiện rắt buốt.
Liều lượng, biện pháp dùng: Ngày dùng: 30 - 40g (tươi), vò nát, thay lấy nước hoặc dạng khô sắc đẹp uống. Có thể dùng phối phù hợp với cỏ lọ nồi có tính năng cầm máu.
57. RÂU MÈO
Tên khác: Cây Bông bạc
Tên khoa học: Orthosiphon spiralis (Lour.) Merr.
Họ: Hoa môi - Lamiaceae.
Bộ phận dùng: Phần xung quanh đất.
Công năng, nhà trị: Thanh lợi tốt nhiệt, lợi tiểu. Chữa trị viêm thận, viêm bàng quang, sỏi thận, viêm gan.
Liều lượng, biện pháp dùng: Ngày sử dụng 5 - 6g, dạng dung dịch sắc.
58. Rau xanh SAM
Tên khác: Mã xỉ hiện.
Tên khoa học: Portulaca oleracea L.
Họ: Rau sam (Portulacaceae).
Bộ phận dùng: Phần trên mặt đất
Công năng, công ty trị: Thanh nhiệt độ giải độc, chỉ lỵ. Chữa mụn nhọt, nước nạp năng lượng chân, kiết lỵ, tiểu buốt, đái ra máu.
Liều lượng, cách dùng: Ngày dùng: 9 - 12g, dạng sắc. Dùng ngoại trừ 30 - 60g tươi, giã đắp vào địa điểm bị bệnh.
59. SẢ
Tên khoa học: Cymbopogon spp.
Họ: Lúa (Poaceae).
Bộ phận dùng: Thân rễ và lá
Công năng, chủ trị: Phát hãn, lợi tiểu, hạ khí, tiêu đờm. Trị cảm sốt, nhức bụng, đầy hơi, trướng bụng, mửa mửa, ho các đờm.
Liều lượng, bí quyết dùng: Ngày dùng: 6 - 9g (rễ), dạng hãm, sắc.
60. SÀI ĐẤT
Tên khác: Cúc nháp, ngổ núi, tân sa
Tên khoa học: Wedelia chinensis (Osbeck) Merr.
Họ: Cúc (Asteraceae).
Bộ phận dùng: Bộ phận trên mặt đất
Công năng, nhà trị: Thanh sức nóng giải độc, tiêu viêm. Chữa viêm tấy, mụn nhọt, lan truyền trùng, chốc đầu, lở ngứa, dị ứng.
Liều lượng, giải pháp dùng: Ngày cần sử dụng 50 -100g (tươi), giã nát, hòa thêm nước gạn uống, buồn bực đắp vào địa điểm sưng tấy. Cần sử dụng dạng khô: 20 - 40g, dung nhan với 400ml nước đun sôi còn 100ml, uống có tác dụng 2-3 lần vào ngày. Trẻ em tùy tuổi, uống 1/3 - 1/2 liều fan lớn.
61. SẮN DÂY
Tên khác: Cát căn
Tên khoa học: Pueraria montana (Lour.) Merr. Var. chinensis (Ohwi) Maesen
Họ: Đậu (Fabaceae)
Bộ phận dùng: Rễ củ. Cạo vỏ phơi khô hoặc sấy khô.
Công năng, công ty trị: Giải cơ, thoái nhiệt, sinh tân, chỉ khát, thấu chẩn, chỉ tả. Trị cảm sốt phong nhiệt, cổ gáy cứng đau, sởi, thủy đậu, ban chẩn mọc không đều, kiết lỵ đương nhiên sốt, khát nước.
Liều lượng, biện pháp dùng: Ngày 9 - 15g, dạng sắc.
62. SIM
Tên khác: Hồng sim, Đào kim nương.
Tên khoa học: Rhodomyrtus tomentosa (Ait.) Hassk.
Họ: Sim (Myrtaceae)
Bộ phận dùng: Búp non, lá, nụ hoa, quả chín.
Công năng, nhà trị: Chỉ huyết, lợi thấp, chỉ tả, giải độc. Trị đau bụng, tiêu chảy, lỵ trực khuẩn.
Liều lượng, biện pháp dùng: Ngày cần sử dụng 8 - 16g, thái nhỏ, sắc với 200ml nước còn 50ml, chia gấp đôi uống trong ngày. Dùng bên cạnh sắc lá, rửa dấu thương.
63. THIÊN MÔN ĐÔNG
Tên khác: Thiên môn, Thiên đông, Tóc tiên leo.
Tên khoa học: Asparagus cochinchinensis (Lour.) Merr.
Họ: Thiên môn đông (Asparagaceae).
Bộ phận dùng: Rễ củ. Đồ chín, vứt vỏ, rút lõi, phơi khô hoặc sấy khô.
Công năng, nhà trị: Tư âm, sinh tân, nhuận táo, thanh phế, hóa đàm. Trị ho, sốt vì chưng phế nhiệt, tân dịch hao tổn, apple bón.
Liều lượng, giải pháp dùng: Ngày dùng 6 - 12g, dung nhan uống.
64. TÍA TÔ
Tên khoa học: Perilla frutescens (L.) Britt.
Họ: Bạc hà (Lamiaceae).
Bộ phận dùng: Lá, phân tử chín, cành phơi khô, hoặc sấy khô.
Công năng, công ty trị: Hành khí, khoan trung, chỉ thống, an thai. Chữa khí uất vùng ngực, ngực sườn đày tức, thượng vị đau, ợ hơi, ói mửa. Lá với cành tía tô trị động thai. Phân tử tía tô (tô tử) bớt ho trừ đàm.
Liều lượng, cách dùng: Ngày cần sử dụng 5 - 9g, nhan sắc uống.
65. TRẮC BÁCH DIỆP
Tên khác: Trắc bá, bá tử, co tổng péc (Thái)
Tên khoa học: Platycladus oreintalis (L.) Franco
Họ: Hoàng đàn (Cupressaceae)
Bộ phận dùng: Lá, nhân phân tử (bá tử nhân)
Công năng, công ty trị: Lá sao cháy có công dụng lương huyết, cố máu, trừ rẻ nhiệt. Chữa trị ho ra máu, đại đi tiểu ra máu, ra máu cam, rong kinh, rong huyết. Hạt trắc bách diệp (Bá tử nhân) có tác dụng bổ tâm, định thần, chỉ hãn, nhuận táo, thông tiện. Chữa trị hồi hộp, mất ngủ, tốt quên, tín đồ yếu âm hư.
Liều lượng, giải pháp dùng: Ngày sử dụng 6 - 12g (lá), Bá tử nhân dịp dùng 4 - 12g. Trắc bá sao cháy ngày cần sử dụng 10 - 20g, nhan sắc uống.
66. TRINH NỮ HOÀNG CUNG
Tên khác: Tỏi lơi lá rộng.
Tên khoa học: Crinum latifolium L.
Họ: Thuỷ tiên (Amaryllidaceae).
Bộ phận dùng: Lá
Công năng, công ty trị: Tiêu ung, bài nùng. Hỗ trợ chữa ung thư vú, ung thư cổ tử cung, ung thư con đường tiền liệt.
Liều lượng, giải pháp dùng: Ngày cần sử dụng 3 - 5g, sao vàng, sắc uống.
67. XẠ CAN
Tên khác: Rẻ quạt, lưỡi đòng
Tên khoa học: Belamcanda chinensis (L.) DC.
Họ: La dơn (Iridaceae)
Bộ phận dùng: Thân rễ, lá
Công năng, chủ trị: Thanh sức nóng giải độc, hóa đàm bình suyễn. Chữa viêm họng, viêm amydal tất cả mủ, ho những đờm, khan tiếng, viêm tắc con đường vú, tắc tia sữa.
Liều lượng, cách dùng: Ngày dùng 3 - 6g (dạng khô), sắc đẹp uống; 10 - 20g (thân rễ tươi) tươi cọ sạch, nhúng qua nước sôi, giã nát cho vài phân tử muối, nắm lấy nước ngậm cùng nuốt dần, buồn bực hơ nóng đắp vào cổ.
68. XÍCH ĐỒNG NAM
Tên khác: Mò hoa đỏ, lẹo cái
Tên khoa học: Clerodendrum japonicum (Thunb.) Sweet
Họ: Cỏ roi ngựa - Verbenaceae.
Bộ phận dùng: Toàn thân phơi hoặc sấy khô, hoàn toàn có thể dùng tươi.
Công năng, chủ trị: Hành khí, hoạt huyết, tiêu viêm, chỉ thống. Chữa trị khí hư, viêm cổ tử cung, gớm nguyệt ko đều, quà da, mụn lở, khớp xương nhức nhức, đau lưng.
Liều lượng, giải pháp dùng: Ngày dùng 15 - 20g, sắc hoặc nấu bếp cao uống. Lá tươi giã đắp hoặc ép đem nước rửa vệt thương, bỏng, mụn lở.
69. XUYÊN TÂM LIÊN
Tên khác: Công cộng, lãm hạch liên, khổ đảm thảo
Tên khoa học: Andrographis paniculata (Burm.f.) Nees
Họ: Ô rô (Acanthaceae)
Bộ phận dùng: Bộ phận cùng bề mặt đất
Công năng, chủ trị: Thanh sức nóng giải độc, tiêu viêm, chỉ thống. Chữa lỵ cung cấp tính, viêm dạ dày, cảm mạo, phân phát sốt, viêm họng, viêm Amydal, viêm gan virus, nhọt nhọt.
Liều lượng, giải pháp dùng: Ngày dùng 4 - 16g, dạng sắc, tán.
70. Ý DĨ
Tên khác: Bo bo, hạt cườm, cườm gạo
Tên khoa học: Coix lacryma-jobi L.
Họ: Lúa (Poaceae)
Bộ phận dùng: Hạt
Công năng, công ty trị: Kiện tỳ, ngã phế, thanh nhiệt, thẩm thấp. Chữa phù thũng, cước khí, ỉa chảy vì chưng tỳ hư, phong thấp thọ ngày ko khỏi, gân cơ co quắp cạnh tranh vận động.
Xem thêm: Những Bài Hát Của Nhạc Sĩ Trần Tiến, Những Sáng Tác Hay Nhất Của Trần Tiến
Liều lượng, cách dùng: Ngày cần sử dụng 8 - 30g, sắc uống, hay phối hợp với các vị dung dịch khác.
